Vernieuwingen in het Middelheimmuseum zorgen voor totaal nieuwe bezoekerservaring

Het Middelheimmuseum ziet er vandaag helemaal anders uit dan anderhalf jaar geleden. De nieuwe opstelling van de permanente collectie is thematisch: zo werpen we een nieuw licht op vertrouwde werken, en maken we plaats voor een aantal nieuwe werken. Het park werd grondig gerenoveerd. Het collectiepaviljoen is opnieuw ingericht: het toont nieuwe werken uit het depot en doet ook dienst als nieuwe museumbibliotheek. Je museumbezoek begint voortaan aan het gloednieuwe bezoekerspaviljoen met shop in het museumhart aan de orangerie.

In dit persbericht:

• Nieuwe thematische presentatie
• Zeven museumzones in het kunstpark
• Nieuwe kunstwerken te zien
• Depotcollectie en bibliotheek in het collectiepaviljoen
• Nieuw bezoekerspaviljoen
• Park klaar voor de toekomst

Een nieuwe thematische presentatie voor de collectie

Meer dan 200 kunstwerken kregen de voorbije 18 maanden een nieuwe, doordachte plaats in het kunstpark. De nieuwe opstelling brengt de werken thematisch in relatie met het landschap eromheen. Op hun nieuwe plek ontstaan verrassende verbindingen tussen de sculpturen, het park en de bezoekers.

De werken staan vanaf nu niet meer op hun eigen eilandjes, ze tonen hoe verschillende kunstenaars zich over gelijkaardige vragen gebogen hebben. Ze zijn ook zo opgesteld dat de prachtige groene omgeving en de sculpturen elkaar in beide richtingen versterken. Voor de opstelling werkte het museum samen de architecten van Studio MOTO.

De nieuwe opstelling onthult de verschillende, soms verrassende, relaties tussen mens en natuur die je in de collectie én in het park kan terugvinden. Deze vier thema’s zijn: Bewegingen, Menselijke Natuur, Stadswildernis en Versmelting. Elk thema heeft een eigen zone in het kunstpark, mee geïnspireerd door het specifieke landschap.

(Meer uitleg over de vier thema’s vind je in bijlage)

Zeven museumzones in het kunstpark

Buiten de vier thematische zones hebben drie extra museumzones een eigen invulling.

Op het nieuwe openluchtdepot staan sculpturen die tijdelijk uit de collectiepresentatie zijn genomen. Zo blijft de hele collectie toegankelijk voor de bezoeker, maar kunnen we de werken in de parkopstelling meer laten spreken. De bezoeker kan er ook volgen hoe werken worden gerestaureerd of preventief onderhouden. De aanleg gebeurde in samenwerking met Lapis Arte en TAK. Landschapsarchitecten.

Zone Oost ontwikkelt het museum samen met zijn buren ZNA Middelheim-ziekenhuis en de Universiteit Antwerpen. We streven naar een plek waar een grote interactie met de werken mogelijk is, en waar we met het hele museum de verbinding maken tussen de zorginstellingen en campussen. Veel aandacht gaat daarbij naar wat het museum kan betekenen voor het mentale en fysieke welzijn van de mensen die daar werken en verblijven, en van de bewoners van de bredere omgeving en de stad.

De tijdelijke tentoonstellingen gaan voortaan door in de nieuwe tentoonstellingszone tussen het kasteel en Zone Oost. Die is toegankelijker en beter voorzien van bezoekersfaciliteiten. Tussen de tentoonstellingen door stellen we er voor kortere periodes meer mobiele of kwetsbare werken uit de collectie op. Zo wordt de prachtige Hortiflora, waar de tentoonstellingen sinds 2012 plaatsvonden, vanaf nu intensiever gebruikt als presentatieplek voor de collectie.

“Het voorbije anderhalf jaar waren er grote werken in het museum: samen met de verplaatsing van de beelden werden ook delen van het park opnieuw aangelegd. Het waren ingrijpende werven, maar het resultaat doet alle modder van de afgelopen maanden vergeten. Antwerpenaren en bezoekers van de stad kunnen nu opnieuw ontdekken en ervaren hoe bijzonder de combinatie is van een ijzersterke collectie en een prachtige erfgoedomgeving, in dit unieke kunstpark.” — Nabilla Ait Daoud, Schepen voor Cultuur

Nieuwe kunstwerken te zien

Niet alleen komen de bekende werken uit de collectie nu beter tot hun recht. In de opstelling zijn ook heel wat recente aanwinsten te ontdekken.

Voor die aanwinsten werkt het Middelheimmuseum samen met verschillende partners. Verschillende werken werden verworven door de Vlaamse Gemeenschap, en in langdurige bruikleen gegeven aan het Middelheimmuseum. Zo kan je nu het werk ontdekken van onder andere: Valérie Mannaerts (You again, 2021), Kasper de Vos (Cast of a Thought, 2021) en Philip Aguirre y Otegui (Fallen Dictator, 2005), Roberta Gigante (Double Twisting, 2021), Caroline Coolen (Thistle, 2021), Sharon Van Overmeiren (The Voyage of the Mascot, 2021) en Filip Vervaet (Setting, 2019).

De Nederlandse kunstenaar Folkert de Jong, die in 2015 een grote solotentoonstelling had in het Middelheimmuseum en hier ook in 2006 al tentoonstelde, schonk een werk voor de collectie: Act of Despair (Thonet Version), 2013.

De Middelheim Promotors verwierven recent een monumentale fontein van Camille Henrot (Adrift, 2023) en een werk van Johan Creten (Why does Strange Fruit always taste so sweet, 1998-2008).

Ook andere werken zijn na een lange afwezigheid gerestaureerd en opnieuw of voor het eerst te zien in het museum. Dat is o.a. het geval voor het werk van Per Kirkeby dat zwaar getroffen werd door een voorjaarstorm, en Jan Dries’ Kosmisch Oog (1973), de witte marmersculptuur die 35 jaar lang het metrostation onder de Groenplaats verlichtte.

Onderzoek wees uit dat het werk Zuilenpaviljoen (1984-1992) van Charles Vandenhove door de kunstenaar ook bedoeld was om kunstwerken van anderen in tentoon te stellen. Dus dat doen we, vanaf nu.

“Door te kijken naar de werken in onze collectie, geinspireerd door de geschiedenis én het belang van het park vandaag, werd ons opnieuw duidelijk hoe bijzonder en belangrijk die combinatie vandaag is. Niet alleen hedendaagse kunstenaars stellen zich vragen over de relatie van de mens tot zijn omgeving. Dat deden andere kunstenaars hen 100 jaar geleden al voor. Nieuwsgierig en waar nodig kritisch durven kijken naar wat we voor vanzelfsprekend nemen: dat is het werk van kunstenaars. Daar moeten we als museum dus plaats voor maken.” ​ — Sara Weyns, directeur Middelheimmuseum

Depotcollectie en bibliotheek in heringericht collectiepaviljoen

Ook het collectiepaviljoen kreeg de voorbije maanden een nieuwe inrichting en invulling, in samenwerking met B-bis Architecten. Hier brengen we in de toekomst nog meer de verborgen collecties samen, die onze kerncollectie in het park ondersteunen: werken op papier, kleine sculpturen, kwetsbare werken.

In de open depot-opstelling zie je in de eerste plaats verschillende Topstukken: werken die om hun zeldzame en onmisbare waarde als topstuk erkend zijn. De andere werken uit het depot die werden geselecteerd, sluiten aan bij de presentatie van de collectie buiten. De vier thema’s van het kunstpark komen hier terug.

Een belangrijke ‘verborgen’ steuncollectie is die van de museumbibliotheek. Onze boekencollectie volgt de kunstcollectie: het gaat om boeken over beeldhouwkunst, monografieën, tentoonstellingscatalogi en kunstenaarspublicaties. Onderzoekers maken er vandaag al veel gebruik van, maar in de toekomst kan elke bezoeker uitgebreid de boeken en een ruime tijdschriftenselectie inkijken en lezen.

Bezoekerservaring start in nieuw bezoekerspaviljoen

Je bezoek aan het Middelheimmuseum begint voortaan aan het gloednieuwe bezoekerspaviljoen in het museumhart, tussen de hoofdingang en het kasteel. Dit paviljoen, heringericht in samenwerking met B-bis Architecten, is toegankelijk voor iedereen.

In dit paviljoen krijg je alle info om je bezoek aan het museum zo comfortabel mogelijk te maken: uitleg over het museumplan, de lopende tentoonstelling, de activiteiten of antwoorden op praktische vragen. Hier starten ook alle rondleidingen en activiteiten voor groepen en scholen. Je vindt er de nieuwe museumshop, de lockers en een waterpunt.

De komende maanden voltooit het museum zijn nieuwe collectiepresentatie met gloednieuwe signalisatie en wayfinding in het kunstpark, ontwikkeld door Studio Dott. Extra welkomstborden, oriëntatieborden en pijltjes wijzen je nog beter de weg en geven meer praktische uitleg. Bij de kunstwerken komen ook plaatjes met een QR-code die je kan inscannen voor nieuwe, heldere duiding bij elk werk.

“De wereld vandaag heeft nood aan een frisse blik op oude thema’s. De nieuwe opstelling van kunstwerken in het park nodigt uit om andere vragen te stellen aan vertrouwde sculpturen en landschappen. Met alle aanpassingen die we hebben gedaan, hopen we dat iedereen nog meer uit hun bezoek haalt, voor een prikkelende of net ontprikkelende beleving in het museum.” ​ — Sara Weyns, directeur Middelheimmuseum

Park klaar voor de toekomst

Ook het park zelf werd gerenoveerd. Grote delen werden onthard en vergroend. Er werden heel wat nieuwe jonge bomen en heesters gepland. Een nieuwe ingang vergroot de bereikbaarheid vanuit de parking aan de Beukenlaan. De inbreng van grote watertanks zorgt ervoor dat het park klimaatrobuuster is voor de toekomst. Je ziet nu heel wat bloemenbollen en stinzen langs de nieuwe wandellus.

Het maaibeleid van de groendienst werd aangepast: voor meer biodiversiteit, om meer regenwater te laten infiltreren en om de collectiepresentatie te ondersteunen. Voor onze eeuwenoude bomen geen overbodige luxe, nu de zomers heter worden. Zo maken we ook het park weerbaar voor de toekomst. Hiervoor werkte de groendienst en het museum samen met Atelier voor Groene Ruimte. ​

Voor meer info over dit persbericht: