The Final Portrait: een film over Alberto Giacometti

The Final Portrait

De film vertelt het verhaal van kunstenaar Alberto Giacometti gedurende twee weken in het Parijs van de zestiger jaren. Giacometti wil een portret van zijn Amerikaanse vriend schilderen, de bekende schrijver en kunstcriticus James Lord. Zijn belofte dat het maar een paar uur duurt, kan hij niet waarmaken. Uren worden dagen. Lord krijgt inzicht in de werkwijze van de kunstenaar en we zien de strubbelingen en frustraties in het proces en de uiteindelijk totstandkoming van Giacometti’s laatste meesterwerk.

Middelheimmuseum

Schepen Caroline Bastiaens: “We zijn erg verheugd dat het Middelheimmuseum werd benaderd om samen te werken voor de filmrelease van The Final Portrait. Het is immers een goed bewaard geheim dat het museum ook een beeld van één van de bekendste beeldhouwers van de 20ste eeuw bezit. Op dit moment bewaart het museum dit kostbare en kwetsbare werk in het depot. Femme de Venise ll zal vanaf het voorjaar van 2019 getoond worden in het nieuwe collectiepaviljoen van het Middelheimmuseum.”

De uitgerekte vrouwen van de Zwitserse beeldhouwer, schilder en tekenaar Alberto Giacometti (1901-1966) behoren tot de meest herkenbare figuren uit de moderne kunst. De rondsculptuur in het Middelheimmuseum is nummer II van een reeks vrouwelijke naakten, collectief bekend als de Femmes de Venise. Deze legendarische beeldengroep gaat terug op het onderzoek door de kunstenaar van eenzelfde kleivorm, die hij modelleerde in licht verschillende houdingen met zijn vrouw Anette als model. Wanneer Giacometti over een versie tevreden was, goot zijn broer Diego het werk in gips en bewerkte Alberto het oppervlak verder met messen en soms ook met verf. 

Uit recent onderzoek blijkt dat de kunstenaar zeven gipsen uitkoos om in 1956 tentoon te stellen in het Franse paviljoen op de 28ste Biënnale in Venetië als "work in progress" en vier voor zijn retrospectieve in de Kunsthalle in Bern. Giacometti  selecteerde vervolgens negen vrouwenfiguren om in brons te gieten (van I tot IX), telkens in edities van zes.  Ongeacht waar ze nu tentoongesteld werden, kregen deze bronzen allemaal de benaming Femme de Venise. Het werk in het Middelheimmuseum is het 2de van 6 exemplaren van Femme de Venise II uit 1956, gegoten door Susse Frères in 1956-1957. Het Middelheimmuseum verwierf het in 1957 van Galerie Maeght, nadat het op de 4de Biënnale van het Middelheimmuseum was tentoongesteld. Het is vermoedelijk de eerste sculptuur van Alberto Giacometti in een publieke collectie in België.

Femme de Venise II drukt Giacometti's radicaal onderzoek uit naar materialiteit en textuur, van zacht (klei), naar medium (gips) tot hard (brons) materiaal. De zware textuur van het oppervlak, de spanning tussen het zware voetstuk en het kleine hoofd en het originele patina, maken van de Femme een bijzonder voorbeeld van de succesvolle vrouwenfiguren van de bekende beeldhouwer. Voor sommigen reflecteert het werk Giacometti’s ambivalente houding tegenover vrouwen, die hij verafgoodde, maar tegelijk onbegrijpelijk en verstikkend vond. Of je haar nu interpreteert als een godin, een prostituee, een Egyptische cultusfiguur of een ontbindend lichaam, niemand blijft onberoerd bij Giacometti’s krachtige interpretatie van de menselijkheid.