Middelheimmuseum breidt collectie fors uit

Dankzij samenwerking en sector-ondersteunende maatregelen kon het Middelheimmuseum zijn collectie een sterke impuls geven. Maar liefst 43 nieuwe kunstwerken van 35 verschillende kunstenaars zijn in 2021 samen verzameld met de Vlaamse Gemeenschap, de stad Antwerpen en de Middelheim Promotors. Het museum versterkt daarmee zijn unieke positie als verzamelende instelling voor hedendaagse sculptuur in de buitenlucht.

“Het gros van de nieuwe kunstwerken verwierf de Vlaamse Gemeenschap in 2021 van kunstenaars die wonen of werken in Vlaanderen. Deze sculpturen, installaties en videowerken worden in permanente bewaring gegeven aan het Middelheimmuseum. Dankzij deze relancemaatregelen van Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon kan het museum een nieuwe, interessante stap zetten in het ambitieuze project dat we voor de Middelheimcollectie koesteren. Zoals Minister Jambon terecht stelt zijn deze aankopen een fikse investering in kunstenaars én musea, ten voordele van het brede publiek. Er is een gunstige dynamiek gecreëerd voor vele partijen in de kunstensector, zoals (vaak kleinere) galeries, bronsgieters en andere productie-ateliers, kunsttransporteurs, art handlers en installateurs. Zij zagen vaak zwarte sneeuw in de corona-periode doordat tentoonstellingen geannuleerd of uitgesteld werden.” - Nabilla Ait Daoud, schepen voor cultuur stad Antwerpen

De werken

Naast de 30 kunstwerken die de Vlaamse Gemeenschap verwierf en in permanente bewaring geeft aan het Middelheimmuseum, kocht de stad Antwerpen ook 12 werken aan voor de museumcollectie uit recente tentoonstellingen, waaronder enkele met bijkomende steun van de vzw Middelheim Promotors, en ontving het één schenking.

Er zijn al enkele werken te zien, zoals ‘To hold, to carry, to Walk, a Sound’ (2021) van Maika Garnica en ‘Incomplete Venuses, detours and functions’ (2021) van mountaincutters (nog tot eind februari). Ook ‘La Paix des Braves’ (2019/2021) van Pascale Marthine Tayou, en ‘MM/Afrolampe’ (2021) van Jean Katambayi Mukendi zijn vandaag al te bekijken in de huidige collectiepresentatie.

Méér ruimtelijke kunst voor de buitenlucht zal later te zien zijn, in vele vormen en maten. Er komt nieuw werk van jonge en beloftevolle kunstenaars zoals Koba de Meutter en Rein Dufait, naast buitencreaties van belangrijke mid career kunstenaars zoals onder meer Rossella Biscotti, Valérie Mannaerts, Filip Vervaet of Younes Baba-Ali. Daarnaast kon het museum enkele al meer bekende/bestaande werken verwerven van gevestigde kunstenaars zoals Philip Aguirre y Otegui, Peter Downsbrough en Guy Rombouts.

Omdat we streven naar het ideale samengaan van deze kunst met de parkomgeving, en daarbij een langetermijnperspectief voor ogen houden, vraagt de presentatie ervan nog veel voorbereiding:

“Op dit moment zoeken we – samen met de kunstenaars – naar de meest betekenisvolle plek voor de nieuwe aanwinsten in onze groene buitenzalen. Het neemt tijd in beslag om de sculpturen en installaties te laten “aarden”, ze moeten ook letterlijk een fundering en verankering krijgen. Kunst presenteren op een plek zoals het Middelheimmuseum – een beschermd cultuurlandschap met waardevol groen – vraagt ook een zorgvuldige afstemming met de andere beheerders van het park.” - Veerle Meul, hoofd collecties Middelheimmuseum

Vlaamse steun tijdens corona

De Vlaamse Regering investeerde het voorbije jaar 9,98 miljoen euro om de brede cultuursector te steunen tijdens de pandemie. Daarin zat een eenmalige budgetverhoging van 3,75 miljoen euro voor de aankoop van kunstwerken van hedendaagse beeldende kunstenaars. Doelgroep van deze relancemaatregel waren primair jonge en mid career beeldende kunstenaars die werken of wonen in Vlaanderen, die bij andere maatregelen uit de boot vielen. Hun werken worden opgenomen in de Collectie Vlaamse Gemeenschap, waarna ze in bewaring gegeven worden aan musea in Vlaanderen zodat ze ook getoond kunnen worden.

Samen verzamelen

Voor de selectie werd de bestaande Adviescommissie Aankopen Collectie Vlaamse Gemeenschap uitgebreid met externe curatoren en voor het eerst met de collectieverantwoordelijken van musea voor hedendaagse kunst in Vlaanderen: het M_HKA, het S.M.A.K., Muzee, Museum M, het FOMU en het Middelheimmuseum. Ieder museum kon ook een wenslijstje voor “hiaten” in hun collecties inbrengen, ontbrekende werken van al gevestigde Vlaamse kunstenaars. Ieder commissielid kon kunstwerken voorstellen en participeren aan de besluitvorming. Vanuit het principe van steun aan de kunstenaars, wogen zij kansen voor de respectieve collecties af in het licht van de verschillen én de complementariteit van deze collecties. Zo stimuleerde deze gelegenheid ook een intense expertise-uitwisseling tussen de verschillende partijen rond de tafel. In de voorbereidende fase waarin naar voorstellen werd gescout, speelden bovendien ook de galeries die de kunstenaars vertegenwoordigen met overtuiging hun rol. Voor het Middelheimmuseum werden zelfs waar niet direct tot een verwerving werd overgegaan, hier en daar ook kiemen gezaaid voor toekomstige samenwerkingen voor de collectie, voorbij deze tijdelijke maatregel.

De collectie ontwikkelen in samenwerking met partners is niet nieuw voor het Middelheimmuseum. De samenwerking met andere musea, zoals bv het S.M.A.K. of het KMSKA, is evenzeer en soms al heel lang essentieel voor het Middelheimmuseum. En ook een partner als de vzw Middelheim Promotors, vormt een ondersteuning voor de ontwikkeling van de Middelheimcollectie.

“Het was aanmoedigend en prikkelend te zien hoeveel sterke voorstellen er op tafel lagen voor beloftevolle en bijzondere buitensculpturen. Sommige kunstenaars grepen hun kans om eerdere voorstellen en concepten eindelijk duurzaam (en dus soms kostelijker) te materialiseren voor buiten. De beeldhouwkunst in al zijn veelzijdigheid leeft duidelijk ook bij de jonge kunstenaars. De selectie schetst een veerkrachtig beeld van de 21^ste-eeuwse beeldhouwkunst voor de open lucht in Vlaanderen.” - Sara Weyns, directeur Middelheimmuseum